29 augustus 2010

Veel Nederlanders gebruiken tijdens het fietsen of lopen mediaspelers en/of mobiele telefoons. Onderzoek wijst uit dat apparatuurgebruik tijdens lopen en fietsen een verhoogd ongevalsrisico geeft. Voetgangers en fietsers compenseren kennelijk onvoldoende voor de afleiding die het gebruik van apparatuur met zich meebrengt.

Uit een enquête onder fietsers blijkt dat het gebruik van apparatuur tijdens het fietsen het risico op een ongeval ongeveer met een factor 1,4 verhoogt. Dit effect is nog iets groter dan uit eerder onderzoek bleek. Het is te vergelijken met de risicoverhoging bij automobilisten die autorijden met een bloedalcoholgehalte van 0,50 promille. In verschillende landen is bellen op de fiets daarom al verboden. Ook voor voetgangers is bellen niet zonder gevaar.Dit blijkt uit diverse studies van onder andere de SWOVSWOV Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid, die zijn samengevat in een nieuwe factsheet. Veel Nederlanders gebruiken tijdens het fietsen of lopen vaak mediaspelers en/of mobiele telefoons.

Observatie\ In een observatiestudie in de stad Groningen is gekeken naar het apparatuurgebruik van fietsers. Op basis van deze gegevens is voor heel Nederland geschat dat iets meer dan 6% van de fietsers apparatuur gebruikt tijdens het fietsen: 5% luistert naar een audiospeler; iets meer dan 1% belt met een mobiele telefoon en iets meer dan 0,25% bedient het menu van de mobiele telefoon voor sms’en, invoeren van een telefoonnummer of iets anders.

Enquete
En uit een internetenquête onder 2.500 Nederlandse fietsers blijkt dat 17% van de fietsers tijdens (bijna) elke rit een apparaat gebruikt. Het vaakst gaat het dan om het luisteren naar muziek:15% van de fietsers geeft aan (bijna) elke rit naar muziek te luisteren en 3% van fietsers zegt zelf te bellen of te worden gebeld tijdens (bijna) elke rit. Van de 12- tot 17-jarigen luistert naar eigen zeggen driekwart naar muziek en gebruikt eveneens driekwart de telefoon tijdens het fietsen.

Gedragsbeïnvloeding
In een andere studie zijn de effecten van telefoongebruik op het fietsgedrag onderzocht. In totaal 24 fietsers reden een route op een afgelegen fietspad onder zes verschillende condities: ritten met of zonder apparatuurgebruik en met of zonder het simultaan uitvoeren van een simpele of meer complexe rekentaak. De studie wijst uit dat fietsers die een mobiele telefoon gebruiken gemiddeld met een lagere snelheid fietsen, een grotere mentale inspanning rapporteren en een groter risico ervaren. Bij het sms’en gaan fietsers meer in het midden van het fietspad rijden. Wanneer ze telefoneren of sms’en zien fietsers vaker iets over het hoofd dan wanneer ze dit niet doen. Het sms’en heeft het grootste effect op het fietsgedrag en wordt ook als meest gevaarlijk ervaren, zelfs bij hele lage snelheden. In deze studie zijn geen of beperkte effecten van luisteren naar muziek op het onderzochte fietsgedrag gevonden. De fietsers zelf gaven echter aan met muziek een hoger risico te ervaren dan zonder muziek.Het gebruik van (media-)apparatuur tijdens verkeersdeelname kan de weggebruiker op verschillende manieren afleiden. De verkeerstaak kan in het gedrang komen, men kijkt niet uit of hoort het omgevingsgeluid niet. Ook de stemming kan door muziek of een telefoongesprek worden beïnvloed.

Verder Nederlands onderzoek
In twee recente Nederlandse onderzoeken is gevonden dat bij 3 à 4% van de fietsongevallen met letsel telefoongebruik voorafging aan het ongeval en mogelijk een rol heeft gespeeld. Voor fietsers die zeggen elke rit zelf te bellen, de telefoon te beantwoorden en muziek te luisteren, blijkt het risico op een (zelfgerapporteerd) ongeval een factor 1,4 hoger te zijn dan voor fietsers die nooit apparatuur tijdens het fietsen gebruiken.

Buitenlands onderzoek
Verschillende buitenlandse studies wijzen ook op onveiliger gedrag van voetgangers die apparatuur gebruiken, vooral mobiel bellen, tijdens het oversteken. Vooral mobiel bellende vrouwen hebben tijdens het oversteken minder aandacht voor het verkeer, vergeleken bij mobiel bellende mannen. Volgens de onderzoekers wordt dit mogelijk verklaard doordat vrouwen meer betrokken zijn bij een telefoongesprek dan mannen.

Maatregelen
Educatie en voorlichting kunnen bijdragen aan het besef van fietsers en voetgangers dat het gebruik van apparatuur hun risico in het verkeer verhoogt, aldus de SWOV. Een andere mogelijkheid is een wettelijk verbod op het (handheld) gebruik van de telefoon op de fiets. Dit geldt bijvoorbeeld in Duitsland. In verschillende delen van de Verenigde Staten is wetgeving in voorbereiding, bijvoorbeeld in de staat Californië en in de stad Ann Arbor. Vooralsnog zijn er in Nederland geen plannen voor wettelijke maatregelen op dit terrein.

Bron: verkeersnet.nl