Wie vóór oktober 2023 door de Onderdoorgang van het Rijksmuseum fietste, zal weten dat het daar bij het oversteken van de Stadhouderskade niet helemaal (of zelfs helemaal niet) lekker ging. Wanneer de overstekende fietsers groen licht kregen kwamen grote stromen fietsers van en naar de Onderdoorgang soms hevig in conflict met fietsers die langs de Stadhouderskade reden. Fietsers richting zuid dreigden tijdens de oversteek zelfs op de rijbaan te moeten wachten voor de fietsers die van rechts komend langs de Stadhouderskade hun voorrang namen.
Een probleem
Om dit knelpunt te verbeteren hebben we er als Fietsersbond al jaren op aangedrongen om op deze plek de voorrang (haaientanden) voor fietsers op het kruispunt om te draaien. De gemeente vond dat ook een goed idee, maar zat met het probleem dat dat officieel (nog) niet mag. Volgens de wet zijn fietspaden onderdeel van de weg, en hebben dus dezelfde voorrang als de rest van de weg. Op de meeste kruispunten werkt dat goed, maar waar een heel drukke fietsroute een voorrangsweg kruist en het fietspad geen eigen verkeerslicht heeft, kunnen dit soort problemen ontstaan.
Om te onderzoeken of een andere inrichting beter werkt, deed de gemeente een proef. Vanaf afgelopen oktober zijn op deze kruising − en ook op het Weesperplein en bij het Max Euweplein − de haaientanden op de kruising van fietspaden omgedraaid.
De proef laat zien dat het werkt: er zijn minder conflicten en fietsers zijn er blij mee. Reden voor de gemeente om de haaientanden op de onderzochte kruispunten zo te laten liggen, én om er bij de wetgever op aan te dringen om ‘omgekeerde’ voorrang tussen fietsers onderling wettelijk mogelijk te maken. De gemeente gaat ook onderzoeken of zo’n omgekeerde fietsvoorrang ook op andere kruispunten wenselijk is.
Verdere aanpassingen?
Voor (sommige) fietsers langs de voorrangsweg is het nog wennen dat ze nu moeten stoppen voor de fietsers die hen kruisen. Misschien kan een bord daarbij helpen. Bij voorbeeld zoals het (haaientand)bord op de kruising Vondelpark−Amstelveenseweg hieronder.
Hier moeten fietsers op het fietspad langs de Amstelveenseweg al enige jaren voorrang verlenen aan de fietsers die de Amstelveenseweg oversteken. Om dat extra duidelijk te maken is daar ten overvloede een voorrangs-verkeersbord neergezet. Ook deze oplossing is niet helemaal conform de wet, maar hij werkt al jaren heel goed en leidt zelden tot conflicten. Maar goed ook, want met name de verkeerspolitie zat met deze juridisch aanvechtbare situatie in de maag.
De Fietsersbond is dus blij dat de kogel eindelijk door de kerk is en hoopt dat meer kruisingen die deze aanpak nodig hebben, zullen volgen.
CROWCROW De naam CROW is oorspronkelijk een afkorting van Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de Grond-, Water- en Wegenbouw en de Verkeerstechniek. Die naam dekte de lading niet meer toen de organisatie steeds meer een kennisplatform werd. Daarom is CROW niet langer een afkorting, maar een eigennaam. onderzoek
Inmiddels heeft het CROW, het landelijk Kennisinstituut voor Verkeerstechniek, zich ook gebogen over de vraag hoe de regelgeving aan deze uitkomst tegemoet kan komen. Het blijkt dat er veel verkeersregels bestaan rond voorrang op kruispunten, die elkaar soms tegenspreken. Verder hebben wegbeheerders behoorlijk wat vrijheid om de regels te interpreteren, als dat ten goede komt van de verkeersveiligheid. Voor situaties met druk fietsverkeer – zoals die in Amsterdam – wordt dan ook aanbevolen dat de hoofdrichting van fietsstromen voorrang moet krijgen. Want dat geeft de minste conflicten, en is dus het beste voor de verkeersveiligheid. Dat omgekeerde haaientanden juridisch discutabel zijn, weegt volgens het CROW niet op tegen de winst in duidelijkheid, acceptatie door fietsers en verkeersveiligheid. Deze conclusie is te vinden in de eind augustus uitgekomen Discussienotitie Voorrangsregeling fietsers en voetgangers bij VRI’s.