Na 18 maanden verbouwen werd afgelopen zomer de vernieuwde Kinkerstraat feestelijk geopend. Wat is er veranderd? Stad-in rijdend heeft een te smal fietspad vlak langs pilaren het veld geruimd voor een brede fietsstrook, direct naast de rijbaan voor trams en auto’s. Aan de overkant − net als voor de verbouwing tussen de Bilderdijkkade en de Jan Pieter Heijestraat zonder autoverkeer − is de fietsstrook verbreed. Verder zijn ook de stoepen breder geworden en zijn er meer fietsparkeerplekken. Voor auto’s, daarentegen, zijn parkeerplekken geheel verdwenen; er zijn enkel nog laad- en losplekken.
Benieuwd naar wat fietsers van de nieuwe inrichting vinden, organiseerde de Fietsersbond dit najaar een online enquête. Hieronder een samenvatting van de resultaten.
Fietsen door de Kinkerstraat, vóór en na de herinrichting
Een grote meerderheid van alle respondenten (70%) vindt het fietsen in de vernieuwde Kinkerstraat beter geworden. De helft daarvan vindt het nu zelfs veel beter dan voorheen. Zo’n 30% van de respondenten ziet geen verbetering: 3% vindt het nu hetzelfde als voorheen, 18% vindt het soms beter en soms slechter, en 7% vindt het nu slechter of veel slechter dan voorheen, 1% weet het niet.
Wanneer we inzoomen, blijkt er een verschil tussen fietsers die dagelijks in de Kinkerstraat rijden en zij die er minder vaak komen. Beide groepen vinden in meerderheid de nieuwe inrichting een verbetering, maar de vaste klanten zijn wat minder enthousiast dan mensen die er minder vaak komen. Mogelijk komt dit doordat dagelijkse fietsers daar vaker op drukke tijden komen en/of meer op knelpunten zoals foutgeparkeerde auto’s stuiten. Als we inzoomen naar leeftijdsgroep en soort fietser zien we geen verschillen in tevredenheid.
Waarom beter of slechter?
De oorzaken die men noemt voor de verbetering zijn: dat er nu (veel) meer ruimte is, dat het overzichtelijker, rustiger en veiliger is, dat inhalen makkelijker en veiliger gaat en dat er ook op de stoep meer ruimte is. Het enthousiasme voor de nieuwe inrichting wordt wellicht ook gevoed door het feit dat de oude situatie behoorlijk beroerd was. Veel respondenten geven expliciet aan hoe eng en gevaarlijk het smalle fietspad stad-in dicht langs de pilaren was.
Maar er worden ook minpunten van de nieuwe inrichting genoemd. Belangrijkste daarvan zijn de op op de fietsstrook geparkeerde auto’s. Daarnaast noemt men ook auto’s die via de fietsstrook in- en uitparkeren, en (hard) rijdende auto’s en trams direct naast fietsers. Met name ’s nachts kan het een racebaan zijn, melden twee respondenten.
Oversteken
Over het oversteken over de Kinkerstraat zijn de meningen wat minder uitgesproken dan over het fietsen door de straat. Maar ook hier vindt de grootste groep (44%) het oversteken nu beter of zelfs veel beter dan voorheen. 17% Procent vindt het nu slechter of veel slechter dan voorheen. Ook op dit punt zijn dagelijkse fietsers in de Kinkerstraat wat minder enthousiast dan de minder frequente fietsen.
Oorzaken die genoemd worden waardoor oversteken nu beter zou gaan zijn: het verkeer is rustiger, er zijn minder auto’s, het is overzichtelijker, er zijn zebra’s en goede steunpunten (vluchtheuvels) en er is ruimte om voor te sorteren. Dat je om over te steken je niet meer tussen geparkeerde auto’s door hoeft te wringen, wordt ook als winstpunt genoemd. Al geven sommigen ook aan dat het nu soms lastig is om tussen geparkeerde fietsen door te komen. Zij die het oversteken nu slechter vinden dan voorheen (17%) noemen als oorzaken: te hard rijdende auto’s, scooters en e-bikes, de vele fietsers, en dat je nu rekening moet houden met verschillende drukke verkeersstromen tegelijk.
Twee lastige kruispunten
Twee kruispunten worden expliciet als lastig genoemd. Op het kruispunt met de Bilderdijkkade (4x genoemd) vindt men het erg druk met (afslaand) autoverkeer en heeft men last van de stoeprand die in de rijlijn van de fietsers ligt.
Het kruispunt met de JP Heijestraat wordt 19x negatief en 2x positief genoemd. Positief is dat daar nu geen verkeerslichten meer zijn en fietsers bijna bijna nooit hoeven te wachten. Maar de situatie op de inritconstructie aan de zuidwest-zijde vindt men onduidelijk: waar is het voetpad en hoe moet je rijden naar het fietspad van de JP Heijestraat? Er zijn inmiddels tegels met fietssymbolen geplaatst die dat duidelijker moeten maken.
Bij de voetgangersoversteek bij de Hema met een voetgangerslicht met aanvraagknop ziet één respondent gevaarlijke situaties. Als er een tram stilstaat voor rood hebben fietsers die de tram voorbijrijden geen zicht op overstekende voetgangers die van links komen. En lang niet al deze fietsers remmen en stoppen bij rood licht.
Rapportcijfer voor de Kinkerstraat
Uit de rapportcijfers die respondenten gaven aan de oude en de nieuwe situatie blijkt (ook) dat men de straat nu veel beter vindt dan voorheen. De oude Kinkerstraat scoorde ronduit slecht. Ruim de helft van de respondenten (60%) gaf hem een onvoldoende, een 5 of lager. De huidige Kinkerstraat scoort opmerkelijk goed. Ruim de helft van de respondenten (56%) geeft een 8 of hoger. Net als bij de waardering van het fietsen in de straat valt de toename in waardering door dagelijkse fietsers (wat) lager uit dan bij fietsers die er minder vaak komen.
Fietsparkeren
De enquête vroeg niet expliciet naar het parkeren van fietsen in de Kinkerstraat. Maar redelijk wat respondenten melden blij te zijn met dat er nu meer ruimte is om fietsen te parkeren. Sommigen vinden dat er (nog altijd) te weinig fietsparkeer-ruimte is. Eén respondent trekt aan de bel over driewielfietsen die rijdend hun parkeerplek moeten bereiken: dat kan alleen bij de hoeken waar de stoep is verlaagd en daardoor is het heel lastig geworden je fiets te parkeren.
Fietspaden weghalen?
Het weghalen van fietspaden zoals in de Kinkerstraat is gebeurd, is een ingrijpende beleidswijziging. Amsterdam heeft er jarenlang aan gewerkt om het fietsen in drukke straten veiliger te maken door fietspaden aan te leggen. Toen de Kinkerstraat rond 1992 fietspaden kreeg was dat een verademing. Fietsers hoefden niet langer hun weg zien te vinden tussen druk autoverkeer en geparkeerde auto’s.
Dankzij de fietspaden werd het fietsen in de drukke straten veiliger en behapbaar voor iedereen. Mede dankzij de fietspaden kwamen er meer fietsers. Inmiddels zijn er zoveel fietsers dat fietspaden te krap worden, wat nog verergerd wordt door steeds meer gemotoriseerde ‘fiets-achtigen’ die groter en sneller zijn dan gewone op-eigen-kracht fietsen. Ook elders in de stad denkt men er over om fietspaden weg te halen. In de enquête vroegen we wat fietsers daarvan vinden.
Straten waar fietspaden zijn weggehaald
Op de vraag of men andere straten kent waar fietspaden zijn weggehaald geeft ongeveer de helft concrete voorbeelden. Opmerkelijk is dat daarbij de Binnenring − waar over grote lengtes een fietsstraat is aangelegd − en daarvan vooral de Sarphatistraat, het vaakst genoemd wordt. Opmerkelijk, want daar lagen geen fietspaden maar fietsstroken. Kennelijk is het onderscheid tussen die twee niet voor iedereen duidelijk. Nu zijn daar fietsstraten gemaakt. Maar er worden ook straten genoemd waar daadwerkelijk fietspad(en) zijn opgeheven. Zoals de Spuistraat, de Eerste Constantijn Huygensstraat en de Eerste Oosterparkstraat.
De meningen over wat men van die straten zonder fietspad vindt, verschillen per straat, en per persoon. Ongeveer 30% vindt het goed dat de fietspaden in de door hen genoemde straat(en) zijn weggehaald, een kleine 20% vindt het slecht of matig, de rest (50%) beantwoordt deze vraag niet.
Positief is men over het stukje Eerste Constantijn Huygensstraat tussen de Overtoom en de PC Hooftstraat. Daar zijn nu fietsstroken gekomen, naast een rijbaan met drempels en een vrijliggende trambaan. Ronduit negatief is men over de Spuistraat waar fietsers nu zijn aangewezen op een te smalle, vaak drukke straat die ‘fietsstraat’ wordt genoemd.
Ook in andere straten fietspaden weghalen?
Gevraagd naar straten waar de fietspaden ook weg zouden kunnen, geeft 25% van de respondenten concrete voorbeeld(en), 25% meldt dat fietspaden niet (nooit) weggehaald mogen worden, 6% denkt dat − onder voorwaarden − alle fietspaden weg kunnen, en 44% laat de vraag onbeantwoord.
Straten die respondenten noemen waar fietspaden weg zouden kunnen zijn: Bilderdijkstraat (7x genoemd), De Clercqstraat (6x), Jan Evertsenstraat (3x), Jan Pieter Heijestraat (3x), Adm. de Ruijterweg (3x), Witte de Withstraat (2x), Amstelveenseweg (2x). Deze straten hebben allemaal fietspaden die te smal zijn en vaak erg druk.
Als fietspaden verwijderd zouden worden, wil ruim de helft (53%) in plaats daarvan een fietsstrook naast de rijbaan voor auto en tram. Ruim een kwart (26%) wil een fietsstraat waar fiets en auto mengen. De anderen hebben geen voorkeur of vinden het afhankelijk van de situatie.
Men noemt wel voorwaarden voor het weghalen van fietspaden: het moet veilig zijn, met voldoende ruimte, lage snelheid van auto’s, (veel) minder auto’s, veel fietsers, en vooral ook geen foutparkerende auto’s.
Conclusie
Fietsers vinden de vernieuwde Kinkerstraat overwegend een verbetering. Ze vinden het veiliger, ruimer en overzichtelijker.
Maar fietsers zien ook nadelen aan de nieuwe inrichting. Vooral het op de fietsstrook parkeren van auto’s wordt hier genoemd.
Dagelijkse fietsers in de Kinkerstraat zijn iets minder positief over de nieuwe inrichting dan fietsers die er minder vaak komen. Mogelijk omdat vaste klanten er op drukkere en chaotischer tijden komen en vaker stuiten op oversteekproblemen en op de fietsstrook geparkeerde auto’s. (Te) krappe en drukke fietspaden vervangen door iets anders kan een optie zijn, volgens ongeveer een derde van de respondenten. Maar bijna een vijfde vindt dat een slecht idee. Men noemt wel condities voor het verwijderen van fietspaden: veiligheid, voldoende ruimte, weinig auto’s, veel fietsers en lage snelheid. En als meest genoemde: geen op de rijbaan geparkeerde en/of ladende dan wel lossende auto’s. Wanneer fietspaden worden weggehaald in straten met veel voorzieningen, zoals de Kinkerstraat, vraagt dat dus om goede handhaving tegen foutparkeren.
Zie ook het artikel in het Parool(alleen voor abonnees)